Do ok. 1915 r. tereny obecnego osiedla porośnięte były lasem, stanowiącym własność miasta.
W okresie I wojny światowej w związku z brakami w zaopatrzeniu miasta w opał las ten został wycięty, a pozostałe po nim grunty stanowiły nieużytki, na których w kilka lat po zakończeniu wojen postanowiono postawić nowoczesne osiedle mieszkaniowe. Osiedle zostało wybudowane w latach 1928–1931 przez magistrat m. Łodzi na peryferiach miasta. Mieszkania posiadały wysoki jak na ówczesne realia standard – elektryczność, bieżącą wodę i kanalizację, które to udogodnienia stanowiły rzadkość w przedwojennej Łodzi. W zamyśle osiedle miało stanowić obszar zamieszkiwania łódzkich robotników, jednak w rzeczywistości w obliczu kryzysu gospodarczego z lat 30. czynsze w nowoczesnych blokach okazały się zbyt wysokie dla tej grupy społecznej i na terenie osiedla zamieszkiwała głównie inteligencja – lekarze, urzędnicy – jak np. uczestnik walk o niepodległość i działacz PPS, samorządowiec Antoni Purtal, policjanci i artyści (wśród tych ostatnich m.in. Feliks Paszkowski, Karol Hiller, Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński).
W zasadzie prace przy budowie osiedla trwały aż do początku wojny; prawdopodobnie planowano postawić jeszcze pewną liczbę bloków, o czym świadczy pozostawienie pustych placów w zachodniej części osiedla. Obecnie w miejscach tych stoją garaże. W 1939 r. na osiedlu mieszkało ok. 5 tys. osób (tj. ponad dwa razy więcej, niż obecnie). Jakkolwiek w okresie tym Łódź była miastem wielonarodowościowym, niemal całość mieszkańców osiedla stanowili Polacy.
Dnia 11 grudnia 1939 r. wyrzucono z osiedla pierwsze rodziny spośród mieszkańców osiedla im. „Montwiłła” Mireckiego. Kolejnych kilkanaście wygnano w noc sylwestrową. Największa akcja wysiedleńcza miała miejsce na przełomie 14-15 stycznia 1940 roku kiedy to niemieccy okupanci wysiedlili ok. 5 tysięcy pozostałych mieszkańców osiedla.
Lokatorów budynków budzono waleniem w drzwi. Po otwarciu do mieszkań wchodzili uzbrojeni Niemcy prowadzeni przez Volksdeutschów pełniących rolę tłumaczy, nakazując zaskoczonym mieszkańcom opuszczenie mieszkań. Ludzie mieli 15-20 minut na ubranie się i zabranie najpotrzebniejszych rzeczy po czym przewożono ich do dawnej fabryki tkanin B.A. Gliksmana przy ul. Łąkowej 4 gdzie znajdował się Centralny obóz przesiedleńczy (niem. Durchgangslager I der Umwandererzentralstelle Posen, Dienststelle Litzmannstadt). Na dziedzińcu wysiedlonych rejestrowano, a potem pędzono do nieogrzewanych pofabrycznych hal, w których przeprowadzano segregacje rasową oraz oddzielano starsze osoby od dzieci. Dzieci o nordyckich rysach przeznaczano do germanizacji, a sprawne i względnie młode osoby wywożono na roboty przymusowe w głąb Rzeszy. Pozostałą część wywieziono na tereny znajdujące się w granicach Generalnego Gubernatorstwa i zasiedlano nimi powiaty: opoczyński, piotrkowski, łowicki, skierniewicki oraz Podkarpacie. Na ich miejsce zakwaterowano urzędników niemieckich z terenów III Rzeszy oraz Niemców sprowadzonych z krajów nadbałtyckich, z Besarabii, Bukowiny oraz Wołynia. Po wojnie większość mieszkańców powróciła do swoich domów, które, podobnie jak cała Łódź, przetrwały wojnę bez większych zniszczeń. Mimo iż od momentu zbudowania na osiedlu nie przeprowadzano większych prac remontowych, staranność wykonania i rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe powodują, iż w przeciwieństwie do wielu innych części miasta osiedle nadal jest w dobrym stanie technicznym i wizualnym.
Materiał tekstowy:
wikipedia.org/.../Osiedle_im._Józefa_Montwiłła-Mireckiego_w_Łodzi
Express Ilustrowany Łódź z dnia 2 września 2013 roku, mój materiał zdjęciowy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz