Bukowiec - Königsbach - Cmentarz ewangelicki - Zapomnienie i smutek

Temat cmentarza ewangelickiego w Bukowcu ma dłuższą historię.

Nikt z jadących drogą przez Bukowiec w kierunku Kurowic, nie zdaje sobie sprawy, że w gęstwinie drzew leży najstarszy zabytek gminy Brójce, cmentarz ewangelicki. Spoczywają na nim niemieccy osadnicy przybyli do Bukowca w roku 1803. Osiedlali się, budowali i tworzyli kulturę w tym regionie. Nie znalazłem dokładnej daty powstania cmentarza. Z ocalałych nagrobków można odczytać daty pochówku 1850 roku i późniejsze, jednak można przypuszczać, że pierwsze pogrzeby odbyły się ok.1825-30 roku. Początkowo mieszkańcy Koenigsbach (obecnego Bukowca), chodzili do kościoła w Kurowicach. Tam być może odbywały się też ceremonie pogrzebowe i trumny ze zwłokami przenoszono na cmentarz w Koenigsbach.
 Trudno udokumentować czas powstania kościoła ewangelickiego przy ulicy Dolnej, ktory przetrwał do końca roku 1914. Podczas krwawych walk I Wojny Swiatowej spłonął wraz z 85 innymi budynkami. W roku 1917 został odbudowany od podstaw, lecz po wyzwoleniu  niszczono i grabiono go sukcesywnie do końca lat 50-tych ubiegłego wieku. Obecnie nie ma po nim śladu, jednak jest nadzieja, że w najbliższym czasie będę miał wgląd do unikalnych dokumentów  i zdjęć dotyczących kościoła również cmentarza w Bukowcu.

Ze wspomnień ostatniego niemieckiego mieszkańca Bukowca, pana Killera (zm. w 2013 roku), cmentarz pozostawał w dobrym stanie do końca lat 80 ubiegłego wieku.
 

Pan Killer chodził na groby swoich bliskich, lecz po jego zdewastowaniu zaprzestał odwiedzin. Nie mógł patrzeć na rozkopane groby, połamane nagrobki, studnię cmentarną pełną elementów grobów.To nie stało się nagle, rozbierano mur, wywieziono na skup metalową bramę cmentarną. Odbyło się to przy milczącym 
przyzwoleniu mieszkańców...

Okres komunizmu, filmy i propaganda antyniemiecka były efektem obecnego stanu cmentarza. Raz na nieistniejącym już Forum Bukowca, poruszyłem temat hien cmentarnych, spotkało się to z bardzo agresywnym wpisem.

Nie widzę sensu poruszać tego tematu, należy pomyśleć jak zabezpieczyć ten cmentarz. Przez ostatnie 5 lat starałem się rozmawiać z włodarzami gminy Brójce. 

Moje pisma składane na dziennik pozostawały bez odpowiedzi, byłem kierowany do Diecezji Ewangelickiej Łodzi. Poprzedni Wójt doskonale wiedział, ze teren cmentarza jest własnością Skarbu Państwa, a to oznaczało że był w zarządzaniu gminy...

Rozmawiałem z głównym Konserwatorem Zabytków w Łodzi. Okazuje się, że przed kilku laty zgłaszano podobne cmentarze lub inne budowle jako zabytki.

Gmina Brójce tego nie zrobiła. Ja, jako osoba prywatna nie mogę złożyć wniosku o wpis na listę zabytków, mogą to zrobić: właściciel lub organizacja społeczna. Zależy mi bardzo na zabezpieczeniu terenu, postawieniu tablicy dwujęzycznej z informacją, co tutaj się znajduje. Ostatnia wizyta Grupy Łódź w 2009 roku, spowodowała, że cmentarz przejrzał, wycięto dziczki, sprzątnięto śmieci. Serdecznie im dziękuję za inicjatywę i poświęcony czas!
Obecnie znów wszystko zarosło, leżą  worki pełne śmieci, butelki po napojach alkoholowych...

Najbardziej smutne jest to, że symbol wiary chrześcijańskiej, drewniany krzyż (dużych rozmiarów), leży w tych chaszczach i gnije. Czy tak trudno było zauważyć, że krzyż z dnia na dzień zniknął ? W roku 2005 z inicjatywy pań, dyrektor Aliny Kmiecik i nauczycielki historii Ilony Zawalskiej, także uczniów Szkoły Podstawowej w Bukowcu, ufundowano drewniany krzyż, który  wykonał bezpłatnie pan Zbigniew Trzciński mieszkaniec Bukowca, ojciec dwóch uczennic. Krzyż umieszczony był przez dwóch przedstawicieli Ochotniczej Straży Pożarnej (m.in.komendanta p.Leszka Banacha),w asyście dzieci z koła historycznego pod opieką p.Zawalskiej oraz poświęcony przez księdza Tadeusza Nosala. Krzyż ten stał do czasu kiedy zakończono remont drogi( przy tej okazji zniszczono mur cmentarny i wykopano krzyż). Kto z gminy Brójce podpisywał odbiór techniczny tej drogi? Ponowne postawienie  tego krzyża jest ponad możliwości małych dzieci. Być może władze kościelne w Kurowicach podejmą ten temat ?

Mam nadzieję, że nowe władze gminy Brójce potrafią inaczej podejść do tego problemu. Myślę, że znajdę kilka osób, z którymi wspólnie w czynie społecznym potrafimy jako mieszkańcy gminy oczyścić teren cmentarza, być może radni przegłosują i znajdą się dotacje na zakup materiałów na ogrodzenie.