Mileszki - Mielitz - Kościół ewangelicki - Die Zeit im Bild - 1928

 

                  Kościół wiejski w Mileszkach koło Łodzi. Dorfkirche in Mileszki bei Lodz.

                          Drewniany kościół w Mileszkach (Mielitz) koło Łodzi.

                          Die Schrotholzkirche in Mileszki (Mielitz) bei Lodz.

Kalino - Rzgów - Kościół ewangelicki - Niemieckie osadnictwo - Die Zeit im Bild -1928

 

                    Evangelicki dom modlitwy i niemiecka szkoła w Kalinie koło Rzgowa.

Kalino – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, w gminie Rzgów. Miejscowość istniała już w XII wieku pod nazwą Kalno. Nazwa pochodzi od wyrazu "kal" oznaczającego błoto. We wsi znajduje się mały cmentarz wojenny. Wikipedia

Kalino - ein Dorf in Polen, in der Woiwodschaft Łódzkie, im Kreis Łódzkie Wschodnie, in der Gemeinde Rzgów. Das Dorf existierte bereits im 12. Jahrhundert unter dem Namen Kalno. Der Name stammt von dem Wort „kal“, das Schlamm bedeutet. Im Dorf gibt es einen kleinen Soldatenfriedhof. Wikipedia

Łódź - Policja - Rower - Hełm - Koń - Die Zeit im Bild - 1931

 

                            POLICJA NA ROWERACH W STALOWYCH KASKACH.

19 marca po raz pierwszy w Łodzi pojawiła się sekcja policji na rowerach w kaskach stalowych. Nasze zdjęcie przedstawia ten oddział, a za nim oddział policji konnej także w kaskach stalowych.

                                            POLIZEI ZU RAD IN STAHLHELMEN.

Um 19. März trat eine Abteilung Polizei zu Rad in Lodz zum ersten Male auch in Stahlhelmen auf. Unsere Aufnahme zeigt diese Abteilung, hinter ihr eine Abteilung berittener Polizei in Stahlhelmen.

Huta Bardzińska - Aleksandrów - Niemieckie osadnictwo - Die Zeit im Bild -1930

 

             Ewangelicko-luterański kościół filialny w Hucie Bardzińskiej koło Aleksandrowa.

               Das evangelisch-lutherische Filialkirche in Huta Bardzińska bei Aleksandrów.

Rogowiec - Kleszczów - Niemieckie osadnictwo - Ziel und Weg

Mój pierwszy artykuł w gazecie Ziel und Weg, myślę, że nie ostatni. Rogowiec, przecudna dawniej wieś, jest mi bardzo bliska. Tam urodził się mój Tata Jan Braun, tam spędzałem cudowne wakacje pod opieką Babci Władzi i wujka Romana. Mieszkałem w domu z bali, który był przez długie lata polską szkołą powszechną. To wszystko minęło bezpowrotnie, moi bliscy zmarli, pozostała pamięć!

               CMENTARZ EWANGELICKI W ROGOWCU GMINA KLESZCZÓW

Rogowiec, niewielka wieś w gminie Kleszczów położona wśród lasów i bagien torfowych do lat 70-tych ubiegłego wieku była zielonym cudem natury. Piaszczyste, mało utwardzone drogi wśród lasów, nie sprzyjały rozwojowi techniki. Elektryczność w tej wsi pojawiła się pod koniec lat 60-tych. Wiadomość o tym, że Rogowiec i okoliczne wsie „stoją” na węglu brunatnym, wstrząsnęła mieszkańcami. Plotki okazały się prawdą, w latach 70-tych zaczęto odkrywkę i budowę elektrowni. Olbrzymie pokłady węgla brunatnego ściągnęły tysiące ludzi z całej Polski. Wszystko zmieniło się bezpowrotnie. W studniach zabrakło wody, naturalne bagniska i doły potorfowe wyschły. Lasy wokół zaczęły schnąć…. Wiele wsi zniknęło, ich mieszkańców wysiedlono.. Podobny los spotkał mieszkańców Rogowca. Ważny był prąd … Elektrownia „Rogowiec” jest największą w Polsce i Europie opalaną węglem brunatnym. Daje 15% mocy zainstalowanej w energetyce polskiej. Jest obecnie największym trucicielem w Europie…

       Czy ktokolwiek z dawnych mieszkańców tej wsi przypuszczało, że ich wieś będzie tak znana w Polsce? – chyba nie….

- Skąd w tej wsi znalazł się cmentarz ewangelicki? Otóż do wybuchu 2 Wojny Światowej, 50 % mieszkańców była wyznania ewangelickiego, byli niemieckimi osadnikami. Mój Tata, który urodził się w 1925 w Rogowcu, szczegółowo opowiadał o współżyciu dwóch narodowości. Wspólna szkoła, z polskim językiem wykładowym znajdowała się w domu mojego Taty. Nie było zatargów narodowościowych, dzieci, dorośli żyli w pełnej zgodzie. Zmieniło się diametralnie po wybuchu wojny…

Rogowiec i okoliczne wsie nie były wsiami zamożnymi. Widać to dosłownie na okolicznych cmentarzach ewangelickich. Nagrobki cementowe, bardzo skromne. Czas zrobił swoje, napisy znikają, słońce, deszcz, śnieg zrobiły swoje. Byłem tym pierwszym (15 październik 2010 roku) w miarę swoich czasowych możliwości, poukładałem w pionie nagrobki i je oczyściłem spisując napisy (był w latach 60-tych akt wandalizmu przez jednego z miejscowych mieszkańców),  Wśród nazwisk można było odczytać nazwiska: Seliger, Schulc, Minikel, Hirschner, Rizner, Rajter, Zommerfeld, Retzlav, Sommer, Radke, Krüger. Wiele nazwisk było spolszczonych.

    Wielkie uznanie należy się Stanisławowi Hejakowi, regionaliście, mieszkańcowi Wolicy, gm. Kleszczów) który z uczniami szkoły i przyjaciółmi poświęcił dużo wysiłku i czasu w sprzątanie tego cmentarza, także podobnego w samym Kleszczowie. Niestety, problemy z uzyskaniem prawa własności, nie pozwalają na powtórne ogrodzenie tej zabytkowej nekropolii. Ten cmentarz ogrodzono 14 kwietnia 1934 roku, obecnie pozostały tylko betonowe słupy.

 

Zduńska Wola - Sieradz - Łask - Niemieckie osadnictwo - Die Zeit im Bild - 1930

 

                                                          Kościoły parafii w Zduńskiej Woli.

                                       Das Gotteshäuser der Filialgemeinden von Zdunska Wola.

                         

                        Kościół ewangelicko-augsb. w Sieradzu. - Die ev. - augsb. Kirche in Sieradz.

                            Kościół ewangelicko-augsburski w Łasku, dawna parafia filialna.

                     Die ev. - augsburgische Kirche in Łask, der ehemaligen, Filialgemeinde.

  

                            Dom modlitwy w Łobudzicach. - Das Bethaus in Łobudzice.

                        Dom modlitwy w Annopolu. - Das Bethaus in Annapol.              

Danielów - Kamieńsk - Dom Modlitwy - Osadnictwo niemieckie - Die Zeit im Bild - 1930

 

                               Protestancki dom modlitwy w Danielowie, powiat Kamieńsk.

                                 Das evangelische Bethaus in Danielów Gem. Kamińsk.

Łódź - ul. Wólczańska 95 - Podwójne morderstwo - Die Zeit im Bild - 1931

 

                                 O PODWÓJNYM MORDERSTWIE W ŁODZI

W piątek przed Zielonymi Świątkami niejaki Kaczmarek wtargnął do mieszkania Podolskich przy Wólczańskiej 95 z zamiarem obrabowania ich. Obecna w mieszkaniu pokojówka Agnieszka Kaczmarek, krewna przestępcy, została zamordowana ciosami siekiery, podobnie jak 25-letni Edward Podolski, który przypadkowo wrócił do domu i zaskoczył Kaczmarka. Podwójny morderca został zatrzymany następnego dnia w Sulejowie. Grozi mu kara śmierci. - Poniższe zdjęcie przedstawia dom, w którym dokonano zbrodni. Frontowe trzy okna na pierwszym piętrze należą do mieszkania Podolskich.

                                            ZU DEM DOPPELMORD IN LODZ

Am Freitag vor Pfingsten drank ein gewisser Kaczmarek in die Wohnung der Familie Podolski im Hause Wulczanskastrße 95 ein, um zu rauben. Das in der Wohnung anwesende Dienstmädchen Agnieszka Kaczmarek, eine Verwandte des Verbrechens, wurde durch Axthiebe ermordet, ebenso der 25 Jahre alte Edward Podolski, der zufällig nach Hause kam und Kaczmarek überraschte. Der Doppelmörder konnte schon am nächsten Tag in Sulejuw dingfest gemacht werden. Ihm droht die Todesstrafe. - Unter Bild zeigt das Haus, in dem die Tat verübt wurde. Die vorderen drei Fenster im ersten Stock gehören zu der Wohnung der Familie Podolski.

Aleksandrów - Cmentarz ewangelicki - Kostnica - Ratusz - Die Zeit im Bild - 1931

 

                                    Z naszego sąsiedzkiego miasta Aleksandrowa

                                         Aus unserer Nachbarstadt Alekszndrów.

                            Wejście i kostnica starego cmentarza ewangelickiego w Aleksandrowie.

                               Eingang und Totenhalle des alten evang. Friedhofs in Aleksandrów.

                                 Ratusz w Aleksandrowie - Das Rathaus in Aleksandrów.

Babiczki - Konstantynów - Grabieniec - Nowosolna - Niemieckie osadnictwo - Die Zeit im Bild - 1936

 

                                      DIAMENTOWA ROCZNICA ŚLUBU

Jutro, w poniedziałek, były nauczyciel Adolf Schendel i jego żona Rosalie z domu Follak będą mogli spojrzeć wstecz na 60 lat wspólnej podróży przez życie w Babiczkach koło Konstantynowa. Para pobrała się 13 stycznia 1876 r. w Nowosolnej, kiedy Adolf Schendel był nauczycielem w Grabinie. Wkrótce potem objął posadę nauczyciela w Grabieńcu w gminie Zgierz, ale po 15 latach zrezygnował z tego zawodu na rzecz wychowywania młodzieży, nabył gospodarstwo rolne, a także działał na polu ludowym i religijnym jako organizator zebrań i kierownik kasy oszczędnościowo-pożyczkowej. Od około dekady jubilaci mieszkają z najbliższymi, w tym z 6 wnukami i 2 prawnukami. Niech para, która ma odpowiednio 81 i 82 lata, cieszy się spokojną i słoneczną emeryturą!

                                              DIAMANTENES EHEJUBILÄUM

Auf 60 Jahre gemeinsamer Reise durch das Leben darf morgen, Montag, der ehemalige Lehrer Adolf Schendel mit seiner Gattin, Rosalie geb. Follak, in Babiczki bei Konstantynow zurückblicken. Das Jubelpaar wurde am 13. Januar 1876 in Nowosolna getraut, als Adolf Schendel in Grabina Lehrer war. Bald darauf übernahm er dann die Lehrstelle in Grabieniec, Gemeinde Zgierz, gab jedoch nach 15 jähriger Wirksamkeit als Jugendbildner diese Beruf auf, erwarb eine Landwirtschaft und und betätigte sich auch auf völkischen und religiösem  Gebiet als Versammlungshalter sowie als leiter der Spar- und Darlehenskasse. Seit etwa einem Jahrzehnt lebt das Jubelpaar bei seinen Allernächsten, darunter 6 Enkeln und 2 Urenkeln, sondern auch von einem großen Freundenskreife zugeben werden, schließen auch wir uns an. Möge dem greifen Paare, das im Alter von 81 bzw. 82 Jahren steht, ein ruhiger und sonniger Lebensabend beschieden sein!

Wilhelmswald - Borowa - Puzonowa orkiestra - Pastor Kneifel - Die Zeit im Bild - 1938

 

Każde nowe zdjęcie z dawnej Borowej, sprawia mi wiele radości!

30 lat chóru puzonowego w Wilhelmswald - Borowa..

Nasze zdjęcie przedstawia zdjęcie jubileuszowego chóru. Pastor E. Kneifel w centrum.

30 Jahre Posaunenchor in Wilhelmswald.

Unser Bild zeigt eine Aufnahme des Jubelchors. In der Mitte Pastor E.Kneifel.

Mały Okup - Łask - Cmentarz ewangelicki - Die Zeit im Bild - 1938

 

                                  UROCZYSTOŚĆ NA CMENTARZU MAŁY-OKUP.

W ubiegłym roku parafia protestancka w Małym-Okupie koło Łasku obchodziła stulecie istnienia cmentarza. Z tej okazji ufundowano nową dzwonnicę z dzwonem pogrzebowym, którą uroczyście oddano w ubiegłą niedzielę podczas ceremonii na cmentarzu.

Miejscowy cmentarz położony jest w małym lesie, między ulicami Sosnową i Akacjową. Na jego terenie zachowało się kilkanaście zdewastowanych nagrobków lub ich fragmentów, w kilku przypadkach zobaczymy wciąż czytelne inskrypcje (w języku niemieckim). Zachowane napisy pozwalają datować nagrobki na koniec XIX wieku i okres międzywojenny. Wprawne oko dostrzeże kilka mogił ziemnych; na cmentarzu znajdziemy też znicze i sztuczne kwiaty. [2012] - Źródło: Osadnicy.info

                                  EINE FEUER AUF DEM FRIEDHOF VON KLEIN-OKUP.

Im vergangenen Jahre beging die ev. Gemeinde Klein-Okup bei Łask das hundertjährige Bestehen ihres Friedhofs. Aus diesem Anlaß war ein neuer Glockenturm mit einer Totenglocke gestiftet worden, der am vergangenen Sonntag im Rahmen einer Feier auf dem Friedhof eingeweiht wurde.

Der örtliche Friedhof befindet sich in einem kleinen Wald zwischen den Straßen Sosnowa und Akacjowa. Auf seinem Gelände sind etwa ein Dutzend zerstörte Grabsteine oder deren Fragmente erhalten geblieben, in einigen Fällen sind noch lesbare Inschriften (in deutscher Sprache) zu sehen. Die erhaltenen Inschriften erlauben eine Datierung der Grabsteine auf das Ende des 19. Jahrhunderts und die Zwischenkriegszeit. Ein aufmerksames Auge wird einige irdene Gräber entdecken; auch Kerzen und Kunstblumen sind auf dem Friedhof zu finden. [2012] - Quelle: Siedler.info

Władysławów - Kwilno - Ozorków - Niemieckie osadnictwo - Die Zeit im Bild - 1936 - 1939

 

            NOWY EWANG. DOM MODLITWY  WE WŁADYSŁAWOWIE - KWILNIE

Zgodnie z doniesieniami, w niedzielę 29 grudnia 1935 r. we Władysławowie - Kwilnie koło Ozorkowa poświęcono nowy protestancki dom modlitwy.

                    DAS NEUE EVANG. BETHAUS IN WŁADYSŁAWÓW - KWILNO

Wie berichtet, wurde am Sonntag, den 29 Dezember 1935, in Władysławów - Kwilno bei Ozorków ein neues evang. Bethaus eingeweiht.

           Kościół ewwangelicki we Władysławowie - Die evangelische Kirche in Władysławów.

                               Typowe niemieckie domy we Władysławowie.

Łódź - ul. Rokicińska - Stara chata - Die Zeit im Bild - 1928

 

                                             Wiejska sielanka w wielkim mieście.

Stara chata z bali przy ulicy Rokicińskiej w Łodzi. 

Pochodzi z czasów, gdy Łódź była jeszcze mało znaczącą osadą. Nieopodal wielopiętrowe kamienice - ostatni Mohikanin!

Cmentarz Wojenny - Rzgów - Gräberberg - Die Zeit im Bild - 1936

 

                                        CMENTARZ BOHATERÓW W MAJU.

                                                        

                                                        Cmentarz bohaterów koło Rzgowa.

Cmentarz Wojenny - Rzgów - Gräberberg - Die Zeit im Bild - 1927

 

                                             Upamiętnienie poległych na cmentarzu pod Rzgowem.

                                         Die Totengedenktagsfeier auf dem Gräberberg bei Rzgów.

W drodze na cmentarz wojenny. Na pierwszym planie niemiecki konsul w Łodzi, pan v. Luckwald. W tle zbliżające się masy odwiedzających cmentarz.

Auf dem Wege Zum Kriegerfriedhof. Im Vordergrund der deutsche Konsul in Lodz, herr v. Luckwald. Im Hintergrund die heranziehendem Massen der Friedhofsbesucher.

Konsul Luckwald wygłasza przemówienie. Obok niego Kanclerz Urbanek i Sekretarz Konsularny Lissel.

Herr Konsul Luckwald hält die Gadächtnisrede. Neben ihm Kancler Urbanek und Konsulatssekretär Lissel.

Borchówka - Nowosolna - Cmentarz wojenny - Die Zeit im Bild - 1927

 

                                                  Cmentarz wojenny w Borchówce

Borchówka – wieś położona w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, w gminie Nowosolna, na terenie Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich. W 2021 we wsi mieszkało 632 osób. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa łódzkiego. Wikipedia

Borchówka - ein Dorf in der Woiwodschaft Łódź, im Kreis Łódź Ost, in der Gemeinde Nowosolna, im Bereich des Landschaftsparks Łódź Hills. Im Jahr 2021 lebten in dem Dorf 632 Menschen. In den Jahren 1975-1998 gehörte das Dorf verwaltungsmäßig zur damaligen Woiwodschaft Łódzkie. Wikipedia

Koluszki - Chór - Dworzec kolejowy - Die Zeit im Bild - 1928

 

         Wycieczka śpiewaków do Pragi i Wiednia. - Die Sängerfahrt nach Prag und Wien.

Uczestnicy Związku Niemieckich Towarzystw Śpiewaczych w Polsce na dworcu w Koluszkach w oczekiwaniu na pociąg.

Die Teilnehmen von der Vereinigung Deutschsingenden Gesangvereine in Polen auf  der Station Koluszki, in Erwartung des Zuges.

Łódź na starej fotografii - Die Zeit im Bild - 1928

 

Czołg, który służy pokojowi.

Najmocniejszy kabel elektryczny w Polsce (30-35 tys. V) jest obecnie instalowany na ul. Kilińskiego. Został on dostarczony do łódzkiej elektrowni przez firmę Caroswerk z Kolonii.

Ä, ö, ü i β.

                                    Przejazd łódzkich motocyklistów

               Przed startem ostatniego przejazdu motocyklistów „Unii” w minioną niedzielę.

                                       Odprowadzenie do grobu kanonika

                                 Pogrzeb łódzkiego kanonika Szaniawskiego.