W numerze spora niespodzianka, artykuł Albrechta Grözinger (którego miałem przyjemność spotkać podczas jego wizyty w Borowej w ubiegłym roku) na temat Sympozjum "Cmentarze, milczący świadkowie historii. Edycja druga" w Łodzi 17.11.2019 roku w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana.
Tłumaczenie, które zamieszczam poniżej nie jest perfekcyjne, jednak pokazuje sens całego materiału. Fajnie, że w Niemczech zainteresowano się tym ważnym tematem, jakim jest przywracanie godności spoczywającym ludziom na cmentarzach ewangelickich w Polsce.
Weg und Ziel w większości na swoich łamach zamieszcza materiał poświęcony centralnej Polsce. W następnej części zamieszczę cały numer tego czasopisma. Serdecznie dziękuję Goergowi za ten materiał!
W Łodzi po raz drugi odbyła się konferencja na temat
cmentarzy protestanckich zorganizowana przez nieformalną grupę REM i Centrum
Dialogowe im. Marka Edelmanna.Prelegenci pochodzili z różnych organizacji z całej Polski. Różnorodność tematów przełamała oryginalne ramy, ponieważ przedstawiciele Lubelskiego stowarzyszenia "Fontanna Pamięci" Teresa Klimowicz, Jan Kutnik i Monika Tarajko zaprezentowali swój projekt na żydowskich cmentarzach wiejskich, a także Szymon Modrzejewski i Olga Solarz z kamieniarstwa "Magurycz" odrestaurowali cmentarze Ukraińskiego Kościoła greckokatolickiego w Beskidzie Niskim. Po powitaniu przez organizatorów, proboszcz parafii protestanckiej Marcin Undas ze Zgierza pod Łodzią przedstawił dawną i aktualną sytuację prawną cmentarzy protestanckich.
Piotr Wypych z administracji Zespołu Nadpilicznańskiego Parku Krajobrazowego jednego z trzech w województwie łódzkim przedstawił następnie niektóre z cmentarzy protestanckich na terenach parków, a także działania podjęte w celu przypomnienia o ich istnieniu. Pan Wypych odniósł się do flory, na podstawie której można rozpoznać w lesie cmentarze i ich granice. Oprócz typowych cmentarzy protestanckich, istnieją obszary wśród trzech parków krajobrazowych, gdzie znajdują się także cmentarze wojskowe z I wojny światowej.
Piotr Wypych z administracji Zespołu Nadpilicznańskiego Parku Krajobrazowego jednego z trzech w województwie łódzkim przedstawił następnie niektóre z cmentarzy protestanckich na terenach parków, a także działania podjęte w celu przypomnienia o ich istnieniu. Pan Wypych odniósł się do flory, na podstawie której można rozpoznać w lesie cmentarze i ich granice. Oprócz typowych cmentarzy protestanckich, istnieją obszary wśród trzech parków krajobrazowych, gdzie znajdują się także cmentarze wojskowe z I wojny światowej.
Cezary Pawlak, prezes Towarzystwa Opieki nad Starym Cmentarzem przy ulicy
Ogrodowej w Łodzi, opisał osobliwości tego miejskiego cmentarza z działem
protestanckim, prawosławnym i katolickim, a także działalnością społeczeństwa.
Monika Cepil z Uniwersytetu Łódzkiego wykorzystała fragmenty mapy z Królestwa
Polskiego do pokazania specyfiki wybranych cmentarzy w centralnej Polsce
Maciej Błachowicz z Wydziału Poznańskiego Uniwersytetu w Poznaniu relacjonował
na cmentarzu luterańskim w Kaliszu Rogatce, a także Małgorzata Fabiszak i Anna
Weronika Brzezińska z tej samej uczelni o kulturze społecznej pamięci w ogóle,
a na cmentarzach poznańskich w szczególności z województwa wielkopolskiego
(Wielkopolska),które zostały przekształcone w parki.
Joanna Wałkowska z Poznańskiego Towarzystwa Rewitalizacji Starożytnych
Cmentarzy "Koimation" wykazała różne interpretacje symboli nagrobnych.
Konin w Wielkopolsce był dwukrotnie reprezentowany przez proboszcza
protestanckiego Waldemara Wunsza, a także Damiana Kruczkowskiego z "Wielkopolskiego
Stowarzyszenia na rzecz Pamięci Frydhof".
Waldemar Wunsz był bardzo imponujący w wyrażaniu nakładania się i różnicowania
narodowości i religii, kwestionowaniu ogólnych stereotypów i dostarczaniu przykładów.
Michał P. Wiśniewski relacjonował z Województwa Pomorsko-Kujawskiego
stowarzyszenia Toruńskiego Lapidarium: "Zapomniane cmentarze na Pomorzu i Kujawach"
o działalności tego stowarzyszenia.
Marta Małkus, dyrektor Zespołu Muzeum Ziemi Wschowskiej we Wschowie
w województwie Lubuskim, poinformowała o planach, o ulicznym Starym Cmentarzu
z Korzuchowa (Freystadt) na Śląsku nad Beuthen Oder(Bytom Odrzański),
Schlichtingsheim (Szlichtyngowa), Miasteczko Fraustadt(Wschowa), Lissa (Leszno),
aby stworzyć Schmiegel (Śmigiel), które również mają charakter transgraniczny
do Halle / S. może zostać przedłużony.
Przedstawiła także imponujący cmentarz ewangelicki we WschowejFraustädter z 1609 r.,
oraz dźwiękową interpretację jego symboli grobowych. Z województwa warmińsko-
mazurskiego seminarium wzbogaciło się o kontrybucje Wiktora Knercera z Fundacji
Borussia w Olsztynie na cmentarze ewangelickie na Mazurach oraz Annę Majewską
z Uniwersytetu Łódzkiego na cmentarzach protestanckich w opuszczonych wioskach na
Mazurach.
Prywatny właściciel terenów cmentarza ewangelickiego w Gostkowie w województwie
dolnośląskim poinformował o jej staraniach o uczynienie tego miejsca godnym pomnikiem
zmarłych.
Jako gość specjalny Maciej Lipiński z Fundacji "Kamienie Niepamięci" udzielał
praktycznych wskazówek na temat postępowania z władzami i nawiązywał do swoich
doświadczeń z Rzecznikiem Praw Obywatelskich RP.
Konferencja była okazją do wymiany doświadczeń i zapoznania się z często
nieobowiązkową pracą wielu zainteresowanych osób z całej Polski. Istnieje nadzieja,
że uczestnicy będą ściślej współpracować i ostatecznie zinstytucjonalizować.
Bardzo imponujące jest zaangażowanie, z jakim często młodzi ludzie radzą sobie
z historią ich rodzinnego regionu, którego historii nie można było zobaczyć bez
takich działań,a które następnie zostałyby zapomniane.
Albrecht Grözinger, Lodz
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz