PRZYWÓDZTWO OSADNIKÓW
Nowo przybyłych pozostawiono na dłuższy czas samym sobie.
Obcy zostali wypuszczeni z ojczyzny i nie zadbano o ich los. Życie ludności miasta toczyło się w licznych cechach, do których należeli niemieccy rzemieślnicy i handlarze. Cechy te powstały w 1834 roku, a ich językiem urzędowym do 1894 roku był język niemiecki. W tych cechach młodzi ludzie poznawali się nawzajem. To tutaj zawierano umowy małżeńskie i załatwiano sprawy biznesowe. najważniejszym wydarzeniem było uniewinnienie czeladników. Wykupienie praktykantów nie było tanie. Musieli pić przez trzy dni. Na wsi zresztą nie było inaczej, tam knajpa była punktem zbornym. Nie zawsze najlepsi wychodzili na prowadzenie. O duszpasterstwie w pierwszych dniach nie mogło być mowy - zważywszy na ogromną liczebność zgromadzenia i niemożliwe warunki komunikacyjne. Jak pisał St. Kaczkowski w 1815 r., ludność przez wiele tygodni nie mogła przyjść do kościoła z powodu powodzi! Poniżej podajemy informacje od poszczególnych proboszczów:
Pastor Eduard Lembke (1837-1846) zakładał na wsi szkoły: Hura Poraj - 1837 r., Pawłów Szkolny - 1837 r., Rasy - 1842 r., Kałduny i Myszaki - 1842 r. Podjął też starania o założenie szkoły protestanckiej w Bełchatowie, ale napotkał na uparty opór nowego dziedzicznego pana Ludwika Kaczkowskiego, który nie był przyjaźnie nastawiony do protestantów.
W 1842 r. pastor Lembke pisał do dyrektora gimnazjum w Petrikau, że duża część młodzieży w Bełchatowie jest pozbawiona nauczania i dlatego popada w zaniedbanie. Pilnie prosił władze o potwierdzenie planowanej szkoły protestanckiej, zwłaszcza że budynek był już gotowy od trzech lat. Pastor Lembke nie żył w przyjaźni ze swoim pierwszym kantorem. Musiał go zwolnić po dwóch latach z powodu złośliwych zmian. Drugi kantor prowadził szkołę religijną w dwóch oddziałach. Otrzymywał darmowe wyżywienie od bogatszych obywateli, ponieważ jego pensja była zbyt mała. W 1847 r. za namową pana dziedzicznego odebrano mu licencję nauczycielską. Zmarł z żalu w następnym roku. Pastor Lembke opuścił parafię w 1848 roku, ponieważ parafia nie mogła wypłacić mu pensji.
W 1865 r. ks. Fiedler sprzedał stary kantor przy ul. Ogrodowej niejakiemu Koschade i Forsterowi, a posesję obok pastorówki nabył od W. Prostnaka. Na tej działce wybudowano nowy dom kantora, a następnie w 1873 roku nową plebanię. Pastorowi pomagała dzielna rada kościelna, a także zdolni nauczyciele i kantorzy jak Johann Brauer (1860-74), August Frey (1874-95), W.Keppe (1895-1908). Dwa z nich: Frey i Keppe żyli jeszcze w 1937 roku!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
DIE FÜHRUNG DER ANSIEDLER
Die Neuangekommenen waren längere Zeit sich selbst überlassen.
Aus der Heimat hatte man die Fremde ziehen lassen und sich nicht um ihr weiteres Schicksal gekümmert. Das Leben der Stadtbevölkerung spielte sich in den zahlreichen Innungen ab, zu denen sich die deutsche Handwerker und Gewerbetreibenden zusammenschlossen. Diese Innungen entstanden 1834 und ihre Amtssprache war bis 1894 die deutsche. In diesen Innungen lernte sich die Jugend kennen. Hier wurden eheverträge geschlossen und geschäftliche Angelegenheiten erledigt. das wichtigste Ereignis war die Freisprechung der Lehrjungen. Der Loskauf war nicht billig. Drei Tage lang mußte gesoffen werden. Auf dem Lande war es übrigens nicht anders; da war das Wirtshaus der Sammelpunkt. Nicht immer haben die Besten die Führung an sich gerissen. Von Seelsorge konnte in der ersten Zeit keine rede sein - bei dem gewaltigen Umfang der Gemeinde und bei den unmöglichen Verkehrsverhältnissen. Wie St.Kaczkowski 1815 schreibt, konnten die Leute auch wegen Ueberschwemmung wochenlang nicht zur Kirche kommen! Von den einzelnen Pastoren sei folgendes berichtet:
Pastor Eduard Lembke (1837-1846) gründete Schulen auf dem Lande: Hura Poraj - 1837, Pawlow Szkolny - 1837, Rasy - 1842, Kałduny i Myszaki - 1842. Er bemühte sich auch um eine evangelische Schule in Bełchatów, stieß aber auf hartnäckigen Widerstand seitens des neuen Erbherrn Ludwik Kaczkowski, der den Evangelischen gegenüber nicht freundlich gesinnt war.
Im Jahre 1842 schrieb Pastor Lembke an den Direktor des Gymnasiums zu Petrikau, das ein großer Teil der Jugend in Bełchatów ohne jeglichen Unterricht sei und daher der Verwahrlosung anheimfalle. Eindringlich bat er die Behörden, die projektierte evangelische Schule zu bestätigen, zumal das entsprechende Gebäude schon seit drei Jahren fertig war. Mit seinem ersten Kantor hatte Pastor Lembke auch keine Freunde. Er mußte ihn wegen lasterhaften Wandels nach zwei Jahren entlassen. Der zweite Kantor leitete die Religionsschule in zwei Abteilungen. Bei reicheren Bürgern bekam er freie Kost, weil sein Gehalt zu klein war. Im Jahre 1847 wurde ihm auf Betreiben das Erbherrn die Unterrichtserlaubnis entzogen. Vor Gram darüber starb er im nächsten Jahre. Pastor Lembke verließ die Gemeinde bereits 1848, weil ihm dieselbe kein Gehalt zahlen konnte.
Im Jahre 1865 verkaufte P.Fiedler das alte Kantorhaus auf der Ogrodowa-Str. einem gewissen Koschade und Forster und erwarb neben dem Pastorat das Grundstück von W.Prostnak. Auf diesem Grundstück wurde das neue Kantorhaus erbaut, dem 1873 eine neues Pfarrhaus folgte. Den Pastor stand dabei ein tapferes Kirchenkollegium zur Seite, auch einige tüchtige Lehrer und Kantoren wie Johann Brauer (1860-74), August Frey (1874-95), W.Keppe (1895-1908). Zwei von ihnen: Frey und Keppe waren 1937 noch am Leben!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz