Moszczenica - Chór Męski - Ender - Heimatbote - 08/1964

 

   Ciekawy materiał z nieodległej Moszczenicy znaleziony w Heimatbote z sierpnia 1964 roku.

                                                                Śpiewacy z Moszczenicy

Męskie Towarzystwo Śpiewacze z Moszczenicy jest jednym z wielkich krzewicieli kultury niemieckiej w rejonie Piotrkowa.

    Był rok 1900, gdy garstka młodych Niemców, majstrów i pracowników nowo wybudowanej fabryki włókienniczej Theodora Endera, zebrała się, by śpiewać. W tamtych czasach nie było radia, telewizji, piłki nożnej ani jazdy samochodem, więc było dużo czasu na radosne spotkania towarzyskie. Liczba śpiewaków szybko rosła, zwłaszcza że w dyrektorze Paulu Petzoldzie znaleźli entuzjastycznego kolegę i zwolennika. Szczęśliwą okolicznością było również to, że w tym czasie Eduard Rösler był wśród pracowników tej firmy człowiekiem, który doskonale wiedział, jak prowadzić chór. Dzięki pierwszym publicznym sukcesom rozważano w końcu założenie legalnego stowarzyszenia. 19 października 1909 roku chór został założony jako stowarzyszenie.

     W tym samym roku wybrano zarząd. Prezes honorowy: Theodor Ender; prezes: Paul Petzold; członkowie zarządu: Oskar Paschke i Adolf Ehrentraut; didgenty: Eduard Rösler i Edmund Rösler; sekretarze: Arthur Strohbach i Emil Hermel; gospodarze klubu: Adolf Ehrentraut Jr. i Josef Wojcikowski; archiwiści: Julius Ehrentraut i Rudolf Dickfoß; skarbnicy: Wilhelm Thiele i Eduard Leupold. Lokal dla klubu udostępniła firma Ender. Od tego momentu Gesangverein stawał się coraz bardziej kulturalnym filarem otaczającej go niemieckiej społeczności. Chór coraz częściej wykonywał publicznie niemieckie pieśni. Tak było na Festiwalu Śpiewaczym w Łodzi, a także dalej w Petrikau, Pabianicach i innych miejscowościach w okolicy. Od czasu germanizmu i protestanckiego augsb. Kościół był ściśle związany, chór wspierał kościół na wiele sposobów. Śpiewała na specjalnych uroczystościach w kościele w Petrykozach, a także podczas nabożeństw w Moszczenicy. Ale chór męski od czasu do czasu organizował także inne imprezy, takie jak koncerty czy wieczory rozrywkowe. Szczególną popularnością cieszył się coroczny bal śpiewaków oraz festyny leśne. Dawały one dobrą okazję do wzajemnego poznania się, a tym samym wzmacniały poczucie przynależności do ludzi. 

     Wszystko to nie byłoby możliwe bez wsparcia przemysłowców i honorowych przewodniczących stowarzyszenia: Felixa Krusche, Karla Endera, Theodora Endera, Stefana Endera i Arno Kindermanna.

Życie klubowe kwitło u nas aż do wybuchu wojny w 1939 roku! Do tego czasu Eduard Rösler pozostał wiernym dyrygentem Männergesangverein. W skład ostatniego zarządu wchodzili: Prezes: Oskar Köhler; Zarząd: Eduard Leupold; Sekretarz: Emil Hermel i Artur Poltzoch; Skarbnicy: Oskar Poltzoch i Albert Neudel; Archiwiści: Matthäus Sencio i Richard Köhler; Gospodarze Klubu: Karl Köhler, Oskar Krone i Otto Ehrentraut; Komisja Rewizyjna: Friedrich Heinzel i Kurt łehmann; Komisja Rozrywkowa: Artur Poltzoch, Erwin Poltzoch, Eduard Leupold jun. i Tadeusz Heinzel.

E d u a r d L e u p o l d 3051 Beckedorf 188 üb. Wunstorf

                                             Die Sänger von Moszczenica

     Als einer der großen Träger deutscher Kultur in der Umgebung von Petrikau ist der Moszczenica Männergesangverein zu nennen.
Man schrieb das Jahr 1900, als sich eine Handvoll junger deutscher ,Männer, Werkmeister und Angestellte der neuerbauten Textilfabrik Theodor Ender, zum Singen zusammenfanden. Es gab damals noch kein Radio, Fernsehen, Fußballspiel oder Autofahren, und so hatte man viel Zeit für frohe Geselligkeit. Die Zahl der Sänger wuchs rasch, zumal sie in dem Direktor Paul Petzold einen begeisterten Mitsänger und Förderer gefunden hatte. Auch war der glückliche Umstand, daß gerade
damals unter den Angestellten dieser Firma ein Mann war, der den Chor ausgezeichnet zu leiten wußte: Eduard Rösler. Auf Grund der ersten öffentlichen Erfolge faßte man schließlich die Gründung eines rechtmäßigen Vereins ins Auge. Am 19. Oktober 1909 war es soweit, der Chor wurde als Verein gegründet.
     Noch im selben Jahr wurde der Vorstand gewählt. Ehrenpräses: Theodor Ender; Präses: Paul Petzold; Vorstände: Oskar Paschke und Adolf Ehrentraut; Didgenten: Eduard Rösler und Edmund Rösler; Schriftführer: Arthur Stroh bach und Emil Hermel; Vereinswirte: Adolf Ehrentraut jun. und Josef Wojcikowski; Archivare: Julius Ehrentraut und Rudolf Dickfoß; Kassierer: Wilhelm Thiele und Eduard leupold. Das Vereinslokal stellte die Firma Ender zur Verfügung. Von nun an entwickelte sich der Gesangverein immer mehr zum Kulturträger des umliegenden Deutschtums. Der Chor tral in zunehmendem Maße mit deutschen liedern in der Oeffentlichkeit auf. So auf dem Sängerfest in Lodz, weiter in Petrikau, Pabianice und anderen Ortschaften der Umgebung. Da Deutschtum und evang.-augsb. Kirche eng miteinander verbunden waren, unterstützte der Chor in reichem Maße die Kirche. Er sang zu besonderen Festlichkeiten in der Kirche zu Petrikau und auch während der Gottesdienste in Moszczenica. Aber auch mit anderen Veranstaltungen wartete der Männergesangverein gelegentlich auf, wie z. B. mit Konzerten und Unterhaltungsabenden. Besonders beliebt waren der alljährlich stattfindende Sängerball und die Waldfeste. Sie gaben eine gute Möglichkeit des näheren Kennenlernens und stärkten somit das Gefühl der Volkstumszugehörigkeit.

     Alle diese Dinge wären nicht möglich gewesen ohne die Unterstützung der Industriellen und Ehrenvorsitzenden des Vereins: Felix Krusche, Karl Ender, Theodor Ender, Stefan Ender und Arno Kindermann.
Ein blühendes Vereinsleben hatten wir bis zum Kriegsausbruch 1939! Bis zu diesem Zeitpunkt blieb Eduard Rösler treuer Dirigent des Männergesangvereins. Der letzte Vorstand setzte sich zusammen aus: Präses: Oskar Köhler; Vorstand: Eduard Leupold; Schriftführer: Emil Hermel und Artur Poltzoch; Kassenwarte: Oskar Poltzoch und Albert Neudei; Archivare: Matthäus Sencio und Richard Köhler; Vereinswirte : Karl Köhler, Oskar Krone und Otto Ehrentraut; Revisionskommission : Friedrich Heinzel und Kurt Lehmann; Vergnügungsausschuß: Artur Poltzoch, Erwin Poltzoch, Eduard Leupold iun. und Thaddäus Heinzel.
E d u a r d  L e u p o l d  3051 Beckedorf 188 üb. Wunstorf

Als einer der großen Träger deutscher Kultur in der Umgebung von Petrikau ist der Moszczenica