Materiał zamieszczony w Der Heimatbote pokazuje jak obchodzono się z kościołami ewangelickimi w najbliżej okolicy (promieniu 10 km.) od Bukowca, pokazane na zdjęciach poniżej. Dochodzi jeszcze kościół w Rakowej Woli i dom modlitwy w Zielonej Górze....
Der Heimatbote - 1/1975
W miasteczkach i wsiach okolic Łodzi.
A teraz kilka informacji o losach kościołów protestanckich w miastach i wsiach okolic Łodzi. Są dobre wiadomości ze Zgierza, gdzie w pobliżu cmentarza luterańskiego wybudowano nowy kościół w miejsce zniszczonego przez niemiecką bombę lotniczą we wrześniu 1939 roku, a który został poświęcony w czerwcu 1972 roku. W stosunkowo dobrym stanie są także kościoły w miastach Pabianice, Ozorków i Tomaszów, choć i tu stan techniczny pozostawia wiele do życzenia. W Aleksandrowie, zamieszkałym niegdyś głównie przez Niemców i protestantów - w czasie wojny przez Wirkheim, bo pracowało tu wielu pończoszników - kościół protestancki został przejęty przez katolików, a nabożeństwa protestanckie muszą odbywać się w małej kaplicy cmentarnej.
Trudno mówić o rozkwicie życia zborowego we wszystkich tych miejscowościach. Protestanci, którzy pozostali w niewielkiej liczbie, to w większości ludzie starsi, a ich składki kościelne nie pozwalają na utrzymanie własnego pastora. I tak pozostały zbór aleksandrowski obsługuje prowizor Adolf Gloc w Łodzi, a pozostały zbór ozorkowski pastor Mariusz Werner w Zgierzu. Przykładowo parafia w Tomaschow liczy obecnie około 300 zarejestrowanych parafian, ta w Zduńskiej Woli około 130; tutaj miejscowy pastor Jerzy Drzewiecki, urodzony 4.6.1939. wyemigrował jakiś czas temu do Republiki Federalnej, nazywa się obecnie Georg Henke, czyli przyjął panieńskie nazwisko swojej żony, co w naszym kraju jest możliwe z mocy prawa (poprzez pełną równość mężczyzny i kobiety przed urzędem stanu cywilnego).
Bardzo smutna sytuacja jest w podłódzkich wsiach zamieszkałych dawniej przez Niemców. Przykładem są wsie Schwabów: Neusalzfeld/Nowosolna, Groembach/Łaznowska Wola i Königsbach/Bukowiec. Luterański kościół w Neusulzfeld został sprzedany Kościołowi katolickiemu. Kościół w Groembach został wynajęty przedsiębiorstwu handlowemu. Wreszcie rozebrano piękny, nowo wybudowany w czasie I wojny światowej kościółek w Königsbach. Kiedy zapytaliśmy w Königsbach o okoliczności rozbiórki kościoła, powiedziano nam, że został on sprzedany przez kierownictwo kościoła protestanckiego. Natomiast w konsystorzu powiedziano nam, że kościół w Königsbach został zburzony przez miejscowe władze z własnej inicjatywy.
Na obszarze między Wisłą, Wartą i Prosną oraz daleko poza nimi znajdowały się niezliczone niemieckie osady wiejskie. Wszystkie miały dom modlitwy i kantorat, a w większej miejscowości kościół. W naszej Ojczyźnie jest jeszcze tyle domów modlitwy i kantoratów, których nie sposób tu wymienić. Być może będzie się to działo stopniowo poprzez odwiedzających, gdyż Polska jest obecnie krajem otwartym.
Otto Heike
%20(1).jpg)
-1.jpg)
%20(1).jpg)
Kościół ewangelicki w Andrzejowie po naprawie szkód wojennych - 1917 rok.
Das Material in Der Heimatbote zeigt, wie mit den protestantischen Kirchen in der nächsten Umgebung (10 km Radius) von Bukowiec umgegangen wurde, wie die Fotos unten zeigen. Die Kirche in Rakowa Wola und das Gebetshaus in Zielona Góra sind ebenfalls enthalten....
Der Heimatbote - 1/1975
In den Städten und Dörfern bei Lodz.
Und nun doch einige Angaben über das Schicksal der evangelischen Gotteshäuser in den Städten und Dörfern des Gebietes um Lodz. Erfreuliches ist aus Zgierz zu berichten, wo als Ersatz für die im Septemberkrieg 1939 durch eine deutsche Fliegerbombe zerstörte ev. Kirche ein neues Gotteshaus nahe am ev. Friedhof erbaut werden konnte, das im Juni 1972 eingeweiht wurde. Verhältnismäßig gut ist es auch um die Kirchen in den Städten Pabianice, Ozorkow und Tomaschow bestellt, wenngleich auch hier der bauliche Zustand zu wünschen läßt. In dem einst so überwiegend von Deutschen und Evangelischen bewohnten Alexandrow - im Kriege Wirkheim, weil hier so viele Strumpfwirker wirkten - ist das evangelische Gotteshaus von den Katholiken in Anspruch genommen worden und der evangelische Gottesdienst muß in der kleinen Friedhofskapelle abgehalten werden.
Von einem blühenden Gemeindeleben kann in allen diesen Städten kaum noch sprechen. Die in geringer Zahl zurückgebliebenen Evangelischen sind zumeist alte Leute und durch ihre Kirchenbeiträge nicht in der Lage, einen eigenen Pastor zu unterhalten. So wird die Restgemeinde Alexandrow von Propst Adolf Gloc in Lodz und die Restgemeinde Ozorkow von Pastor Mariusz Werner in Zgierz betreut. Die Tomaschower Gemeinde z B. zählt jetzt etwa 300 registrierte Gemeindeglieder, die in Zdunska Wola um 130; hier ist der Ortspastor Jerzy Drzewiecki, geb. 4.6.1939. vor einiger Zeit in die Bundesrepublik abgewandert, er heißt heute Georg Henke, d. h. er hat den Mädchennamen seine Frau angenommen, was gesetzlich bei uns möglich ist (durch die volle Gleichstellung von Mann und Frau vor dem Standesbeamten).
Ganz traurig sieht es in den ehemals von Deutschen bewohnten Dörfern bei Lodz aus. Als Beispiel seien die Schwabendörfer Neusalzfeld /Nowosolna, Groembach/Laznowska Wola und Königsbach/Bukowiec angeführt. Das ev. Gotteshaus in Neusulzfeld wurde an die Katholische Kirche verkauft. Das Gotteshaus in Groembach wurde an ein Wirtschaftsunternehmen vermietet. Das schöne, im 1. Weltkrieg neu erbaute Kirchlein zu Königsbach schließlich ist abgerissen worden. Als wir in Königsbach nach den Umständen des Abbruches der Kirche fragten, wurde uns gesagt, sie sei von der evang. Kirchenleitung verkauft worden. Demgegenüber wurde uns vom Konsistorium bedeutet, daß die Kirche in Königsbach von den örtlichen Stellen eigenmächtig abgerissen worden sei.
Es gab unzählige deutsche ländliche Siedlungen im Raum zwischen Weichsel, Warthe und Prosna und weit darüber hinaus. Sie alle hatten jeweils ein Bethaus und Kantorat, im größeren Ort die Kirche. Es wäre noch von so vielen Bethäusern und Kantoraten in unserer Heimat zu berichten, die hier nicht erwähnt worden konnten. Vielleicht geschieht es nach und nach durch Besuchsreisende, denn Polen ist zur Zeit offenes Land.
Otto Heike
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz