Obwodnica Andrzejów - Andrespol - Olechów - Okupacja - Żydzi - Horst Milnikel

 

Na temat niewolniczej pracy Żydów przy budowie nasypów i torów kolejowych Olechowa pisałem sporo i zamieszczałem dokumenty niemieckiego okupanta z Państwowego Archiwum w Łodzi. Były to dokumenty które przerażały, transporty wycieńczonych, głodnych i bez właściwych ubrań Żydów z łódzkiego getta do stacji w Andrzejowie i wysyłanie ich do niewolniczej pracy. Ginęli setkami, co sobotę były publiczne egzekucje, wielu z nich leży do dziś dnia przy nasypach... Mój Kolega Horst, mieszkaniec Andrzejowa zrobił opracowanie tych terenów, które z pewnością zainteresuje wielu czytelników i wniesie sporo nowego w tym temacie, zapraszam:

NIEDOKOŃCZONA  OBWODNICA  DROGOWA  ANDRZEJOWA  I  ANDRESPOLA

    Często zadawano sobie pytanie, w jakim celu usypano nasyp ziemny "KIPA" biegnący wzdłuż ul. Przylesie, po stronie Przylesia i Olechowa. By tę zagadkę wyjaśnić należy cofnąć się do lat międzywojennych.

    Budowa obwodnicy związana jest z decyzją o budowie: Stacji Kolejowej Rozrządowej OLECHÓW. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku władze łodzi, rozważały budowę Łódzkiego Węzła Kolejowego, który miał sprostać planom rozbudowy miasta Łodzi. Dlaczego rozbudowę tego węzłą powierzono Biuru Projektowemu w Hamburgu, to długa historia. Faktem jest, że dokumentacja wstępna znalazła się w rękach Niemców.

    Po dojściu Hitlera do władzy, rozpoczęto przygotowania do wojny. Władze hitlerowskie mając pomiary sporządzone w terenie i dokumentację wstępną, wykorzystały ten fakt do zaprojektowania Sieci Kolejowej Okręgu Łódzkiego pod przyszłe potrzeby wojenne frontu wschodniego.

    W pierwszych dniach marca 1940 roku przybyła do Łodzi z Wrocławia, sześcioosobowa grupa niemieckich specjalistów, która przystąpiła do zorganizowania: Oddziału Technicznego Biura Dokumentacji Kolejowej Dyr. we Wrocławiu.

    Zespół niezwłocznie przystąpił do wykonania dokumentacji roboczej na przebudowę Kolei Obwodowej Karolew-Chojny-Widzew i budowę Węzłą Kolejowego Chojny - OLECHÓW- Bedoń - Mikołajów-Tomaszów.

    Już w marcu 1940 roku przystąpiono do masowych wysiedleń rolników i ich rodzin ze wsi Olechów, Feliksin oraz z terenu Jędrzejowa i Augustowa.

    Równolegle przystąpiono do robót ziemnych. Powołano kilkanaście firm kolejowych i drogowych. Do pracy niewolniczej zatrudniono Żydów, jeńców radzieckich, jeńców angielskich i Polaków.

    Szacuje się, że przy budowie straciło życie z głodu i wycieńczenia około 20-tysięcy ludzi, w zdecydowanej większości Żydów.

    Przystąpiono również do budowy infrastruktury drogowej, gdyż niektóre z dotychczasowych dróg zostały zamknięte. Dlatego zbudowano most kolejowy w Jędrzejowie, oraz zaprojektowano: Obwodnicę Andrzejowa i Andrespola, której przebieg przedstawia załączona mapa. Jest to fragment mapy "kastralnej" sporządzonej do celów wywłaszczeniowych.

Mapę sporządzono 12 kwietnia 1943 roku w Poznaniu. Na niej zaznaczono przebieg obwodnicy. Aby bardziej uwidocznić mniej zorientowanym czytelnikom jak wygląda trasa, wyjeżdżając z łodzi-Widzewa ul. Rokicińską w okolicy cmentarza w Andrzejowie, wjeżdżamy na obwodnicę. Jedziemy mniej więcej śladem ul. Przylesie. W obrębie ulic: Przylesie, Zakładowej i Gajcego wjeżdżamy na nasyp drogowy "KIPA", który wznosi się w miarę dojazdu do torów kolejowych. Po przejechaniu mostem nad torami kolejowymi jedziemy dalej nasypem, który w okolicy Dworca Bolesławów zniża się do poziomu zero. Dalej dojeżdżamy do Andrespola, skrzyżowanie ulic: Żytniej i Tuszyńskiej w pobliżu szkoły.

    Budowa obwodnicy wymagała wyburzenia niewielkiej ilości domów, gdyż w owym czasie tereny te były rzadko zabudowane.

                                                                                   Horst Milnikel

                                                                                   Andrzejów 12.02.2020

Załącznik:

1. Projekt przebiegu Obwodnicy Andrzejowa i Andrespola z 1943 roku.

2. Zbiór materiałów dotyczących hitlerowskiego Obozu Kaźni i Pracy Niewolniczej w Łodzi-     Olechowie w latach 1940-1945.

Dokumentów mówiące o bestaialstwie hitlerowców:

Skazany na śmierć - przez Tajną Policję Państwową.... - krótka informacja, która kończyła życie niezliczonej ilości istnień ludzkich. Dwa pisma informujące o wyrokach śmierci na 6 żydach pracujących w Jędrzejowie,  w obozie śmierci. Obecnie okolice ulic Tomaszowskiej i Kotoniarskiej w Łodzi. Pisałem w poprzedniej części o grobach, których jest dużo. Prawdopodobnie ci nieszczęśnicy:

1. Tondowski Icek

2. Moszmann Jakob

3. Chwast Eliasz

4. Glogowski Ignacy

5. Laski Aron

6. Selig David

spoczywają bezimiennie na terenie nieistniejącego już obozu......

Ich habe viel über die Sklavenarbeit der Juden beim Bau der Dämme und Bahngleise von Olechów geschrieben und Dokumente der deutschen Besatzer aus dem Staatsarchiv in Lodz gepostet. Es waren erschreckende Dokumente: Transporte abgemagerter, hungriger und unzureichend bekleideter Juden aus dem Ghetto Lodz zum Bahnhof in Andrzejow, wo sie zur Sklavenarbeit eingesetzt wurden. Sie starben zu Hunderten, jeden Samstag gab es öffentliche Hinrichtungen, viele von ihnen liegen noch heute an den Uferböschungen.... Mein Kollege Horst hat eine Studie über diese Bereiche durchgeführt, die sicher für viele Leser von Interesse sein wird und viele neue Erkenntnisse zu diesem Thema bringen wird:

DIE UNVOLLENDETE STRASSENUMGEHUNG VON ANDRZEJÓW UND ANDRESPOL

    Es wurde oft die Frage gestellt, zu welchem Zweck der Erdwall "KIPA" entlang der Przylesie-Straße auf der Seite von Przylesie und Olechów gebaut wurde. Um dieses Rätsel zu erklären, muss man in die Zwischenkriegszeit zurückgehen.

    Der Bau der Umgehungsstraße steht im Zusammenhang mit der Entscheidung, den Rangierbahnhof OLECHÓW zu bauen. Nach der Wiedererlangung der Unabhängigkeit Polens im Jahr 1918 zogen die Łódź-Behörden den Bau des Eisenbahnknotens Łódź in Erwägung, der den Erweiterungsplänen der Stadt Łódź Rechnung tragen sollte. Warum der Ausbau dieser Kreuzung dem Hamburger Planungsbüro anvertraut wurde, ist eine lange Geschichte. Tatsache ist, dass die vorläufigen Unterlagen in den Händen der Deutschen waren.

    Nach der Machtübernahme Hitlers begannen die Kriegsvorbereitungen. Die NS-Behörden nutzten die vor Ort durchgeführten Messungen und die vorläufige Dokumentation, um das Eisenbahnnetz des Kreises Lodz für die künftigen Kriegsbedürfnisse an der Ostfront zu planen.

    In den ersten Märztagen 1940 traf eine Gruppe von sechs deutschen Spezialisten aus Breslau in Lodz ein und begann mit der Organisation: Technische Abteilung des Eisenbahndokumentationsbüros der Dir. in Wrocław.

    Das Team begann sofort mit der Ausarbeitung von Arbeitsunterlagen für den Wiederaufbau der Regionalbahn Karolew-Chojny-Widzew und den Bau des Eisenbahnknotens Chojny - OLECHOW - Bedoń - Mikołajów-Tomaszów.

    Bereits im März 1940 begannen Massendeportationen von Bauern und ihren Familien aus den Dörfern Olechów, Feliksin und aus der Gegend von Jędrzejów und Augustów.

    Gleichzeitig wurde mit den Erdarbeiten begonnen. Mehr als ein Dutzend Eisenbahn- und Straßenbaugesellschaften wurden gegründet. Juden, sowjetische Kriegsgefangene, englische Kriegsgefangene und Polen wurden als Sklavenarbeiter eingesetzt.

    Schätzungsweise 20.000 Menschen, die überwiegende Mehrheit von ihnen Juden, kamen bei den Bauarbeiten durch Verhungern und Erschöpfung ums Leben.

    Auch der Bau von Straßeninfrastrukturen wurde vorangetrieben, da einige der bestehenden Straßen gesperrt worden waren. Deshalb wurde in Jędrzejów eine Eisenbahnbrücke gebaut und entworfen: Umgehung von Andrzejów und Andrespol, deren Verlauf auf der beigefügten Karte dargestellt ist. Dies ist ein Auszug aus einer "Kastrationskarte", die zu Enteignungszwecken erstellt wurde.

    Die Karte wurde am 12. April 1943 in Poznań erstellt. Der Verlauf der Umgehungsstraße ist darauf eingezeichnet. Um den weniger informierten Lesern zu verdeutlichen, wie die Route aussieht, verlassen wir Łódź-Widzew auf der Rokicińska-Straße in der Nähe des Friedhofs in Andrzejów und fahren auf die Umgehungsstraße. Wir folgen mehr oder weniger den Fußspuren der Przylesie-Straße. Über die Przylesie-, Zakładowa- und Gajcego-Straße gelangen wir auf den Straßendamm der "KIPA", der bis zur Bahnlinie ansteigt. Nachdem wir die Brücke über die Bahngleise überquert haben, fahren wir auf dem Damm weiter, der in der Nähe des Bahnhofs Boleslawów auf Nullniveau abfällt. Weiter erreichen wir Andrespol, die Kreuzung der Straßen Żytnia und Tuszyńska in der Nähe der Schule.

    Für den Bau der Umgehungsstraße mussten einige wenige Häuser abgerissen werden, da das Gebiet zu dieser Zeit nur spärlich bebaut war.

                                                                                   Horst Milnikel

                                                                                   Andrzejów 12.02.2020

Anhang:

1. der Entwurf des Verlaufs der Umgehungsstraße von Andrzejów und Andrespol aus dem Jahr 1943.

2. eine Sammlung von Materialien über das NS-Konzentrations- und Sklavenarbeitslager in Lodz-Olechow von 1940 bis 1945.