Wiadomo, od zawsze interesowały mnie cmentarze: ewangelickie, żydowskie, wojenne. Byłem bardzo przeciwny, niszczeniu ich. Zamieszczam ten materiał z mieszanym uczuciem... Niemcy zniszczyli cmentarz żydowski w Brzezinach, setki macew posłużyło do budowy mostu i umocnień stawu. łatwo mówić o innych...
Litzmannstädter Zeitung mit dem amtlichen Bekanntmachungen für Stadt und Kreis Litzmannstadt. 1942-04-10 Jg. 25 nr 99
Naród, który oddaje cześć swoim zmarłym, oddaje cześć samemu sobie. Ta zasada, tak bardzo godna uwagi zwłaszcza w czasie wojny, jest w Niemczech czymś oczywistym. Nie zawsze jednak łatwo jest stworzyć godne pomniki z niczego w kraju, który niegdyś znajdował się pod samowolnym obcym panowaniem. Widzieliśmy na przykład, jak u bram miasta Poddembice Polacy próbowali kiedyś usunąć miejsca spoczynku niemieckich mieszkańców jak najdalej i przenieść je na stronę lasu. Jakby jednak tego było mało, w swej złośliwości wykopali oni piaskownicę (żwirownię) tuż przed bramą owego cmentarza, co oczywiście ani nie upiększyło tego świętego miejsca, ani nie dało mu spokoju na jaki zasługiwało, abstrahując już od faktu, że istnienie całego cmentarza było zagrożone przez nieustanne wykopywanie piasku. Trwało to tak długo, aż wyższa sprawiedliwość położyła wreszcie kres tej pogardliwej działalności i poprzez wyzwolenie oddała niemiecki cmentarz z powrotem w niemieckie ręce pod opiekę. Cmentarz ten był nawet w czasach polskich miejscem pochówku dla rozległego obszaru, ponieważ jeszcze trudniej było gminom wiejskim zakładać własne niemieckie cmentarze. Pierwszą opiekę nad cmentarzem sprawował miejscowy komisarz, który na jego terenie urządził godny cmentarz honorowy. Z gęstym drzewostanem w tle jest to cmentarz leśny w najlepszym tego słowa znaczeniu. Pomnik bohaterów charakteryzuje się tym, że znajdują się w nim zarówno proste mogiły żołnierzy z I wojny światowej, jak i z kampanii polskiej tej wojny. Niektóre z nich ozdobione są dużym czarnym znakiem Krzyża Żelaznego, nowsze mają małą swastykę wewnątrz tego prostego żelaznego krzyża. Jeśli krótki, ale wymowny napis "Ein unbekannter Krieger" (Nieznany wojownik) robi wrażenie na obserwatorze, to fakt, że są tu groby koleżeńskie, w których spoczywają setki dzielnych żołnierzy, robi na nim jeszcze większe wrażenie. Cały cmentarz ma być pięknie zagospodarowany, do czego zakupiono już drzewa za 14.000 RM. Drzewa zostały już zakupione. Ze względu na istniejące kiedyś wyrobisko piasku, sam powstał tarasowy projekt cmentarza, który będzie się bardzo dobrze prezentował. Dostarczono również niezbędną wodę, której wcześniej brakowało do pielęgnacji kwiatów. Wszystkie plany tego cmentarza pokazują, że powstaje tu wzorcowy cmentarz, który stanowi niemiecki zabytek kultury w wyzwolonym kraju, a przede wszystkim jest widocznym znakiem wdzięczności dla tych, którzy w dwóch wojnach walczyli o niemiecką wolność na Wschodzie. Powinno to być miejsce spoczynku, które zaprasza żywych do zatrzymania się, ponieważ odzwierciedla najcięższe losy ludzi i narodu. A symbolem tego jest stojący tuż przy wejściu nagrobek, pod którym spoczywają dwaj zamordowani Niemcy, o których nagrobek tak wymownie informuje w krótkich słowach.
--------------------------------------------------
Ein Volk , das seine Toten ehrt, ehrt sich selbstl Dieser gerade im Kriege so beherzigenswerte Grundsatz gehört in Deutschland zu den Selbstverständlichkeiten. Doch nicht immer ist es leicht, im einst unter fremder Willkürherrschaft gewesenen Land, würdige Gedenkstätten, aus dem Nichts heraus zu schaffen. So sahen wir, wie beispielsweise vor den Toren der Stadt Poddembice die Polen einst versucht hatten, die Ruhestätten der deutschen Bewohner möglichst weit abzudrängen und abseits an den Wald zu verlegen. Aber nicht genug mit dieser Zurücksetzung, legten sie in Ihrer Gehässigkeit eine Sandgrube gerade vor der Pforte dieses Friedhofes an, was natürlich diese weihevolle Stätte weder verschönte noch die ihr nun einmal zukommende Ruhe beließ, ganz abgesehen davon, daß der Bestand des ganzen Friedhofes durch das dauernde Abgraben von Sand gefährdet wurde. Das ging so lange, bis endlich eine höhere Gerechtigkeit diesem schnöden Treiben ein Ende machte und den deutschen Gottesacker durch die Befreiung auch wieder wirklich in deutsche Hände zur Betreuung legte, Dieser Friedhof war, schon zur Polenzeit die Beerdtgungsstätte für einen weiten Umkreis, weil man in den Dorfgemeinden noch mehr Schwierigkeiten machte, eigene deutsche Friedhöfe anzulegen. Seine erste Betreuung durch den zuständigen Amtskommissar erfuhr der Friedhof dadurch, daß er einen würdigen Ehrenfriedhof in dieser Gesamtanlage anlegen ließ. Sie ist mit dem dichten Baumbestand im Hintergrund ein Waldfriedhof in bestem Sinne. Die Heldengedenkstätte ist dadurch gekennzeichnet, daß sie sowohl schlichte Soldatengräber aus dem ersten Weltkrieg, wie aus dem Polenfeldzug dieses Krieges enthält. Die einen ziert das große schwarze Zeichen des Eisernen Kreuzes, während bei den neueren in diesem schlichten Eisenkreuz sich noch ein kleines Hakenkreuz befindet, Beeindruckt außer diesen schlichten Kreuzen, die kurze aber inhaltsschwere Inschrift „Ein unbekannter Krieger" schon stark den Beschauer, so tut es noch mehr die Tatsache der vorhandenen Kameradschaftsgräber, in denen Hunderte von tapferen Soldaten ruhen. Der ganze Friedhof soll gärtnerisch sehr schön ausgestaltet werden, wofür bereits für 14 000 RM . Bäume angekauft wurden. Durch die früher vorhandene Sandgrube ergab sich von selbst eine terassenförmige Gestaltung des Friedhofes, die sich sehr gut ausnehmen wird . Auch für die Schaffung des nötigen Wassers, das bisher zur Blumenpflege fehlte, ist gesorgt. Die ganzen Pläne dieser Friedhofsgestaltung zeigen, das hier ein Musterfriedhof im Entstehen ist, der ein deutsches Kulturdenkmal im befreiten Land darstellt, und vor allem ein sichtbares Zeichen des Dankes an die ist, die uns in zwei Kriegen die deutsche Freiheit im Osten erkämpften. Er soll wirklich ein Ruheplatz sein, der die Lebenden zum Verweilen auffordert, spiegelt er doch härtestes Menschen- und Volksschicksal wider. Und sinnbildlich dafür ist ein Grabmal, das gleich am Eingang steht und unter dem zwei ermordete Deutsche ruhen, wovon in kurzen Worten die Grabplatte so vielsagend kündet.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz