Lisice - Sierpc - Cmentarz ewangelicki - Osadnictwo niemieckie - Volksfreund Kalender - 1936

 Rzadki przypadek emigracji całej ludności - osadników niemieckich...Źródło: Volksfreund Kalender 1936

                                    EV.-LUTH. CMENTARZ W LISICACH.

                                             OTTO LANGE, KARWOSIEKI.

    Idąc 1,5 km na północ od katolickiej wsi kościelnej Bożewo w powiecie sierpeckim, dojdziemy do kolonii Lisice. To jest przyjazne osiedle. Piękne zagrody, które znajdują się po jednej stronie ulicy wiejskiej, są w większości otoczone wysokimi, starymi drzewami owocowymi. Wszystko nadaje osadzie niemiecki charakter, a podróżny ma wrażenie, że spaceruje po niemieckiej kolonii. Lisice są jednak zamieszkane przez Polaków, z wyjątkiem jednej rodziny protestanckiej. Natomiast zagrody zostały zbudowane przez kolonistów niemieckich. Drzewa owocowe zostały zasadzone również przez niemieckich osadników, ponieważ Lisice zostały założone przez Niemców i były kiedyś kolonią wyłącznie niemiecką. Osadnicy wykonywali swoją ciężką pracę w ciszy i zadowoleniu, aż pewnego dnia wielu z nich ogarnęło emigracyjne powietrze. Gospodarstwa zostały sprzedane polskim rolnikom, a koloniści wyemigrowali na Wołyń, gdzie znaleźli nowy dom. Ta emigracja spowodowała również zamknięcie niemieckiej Kantoratschule w Lisicach. Ostatni nauczyciel tej szkoły nazywał się Maliszewski. Pozostało tu jednak kilku kolonistów niemieckich, z których jeden prowadził nabożeństwa czytań. Kiedy jednak ostatni Niemcy, z wyjątkiem jednej rodziny, sprzedali swoje gospodarstwa Polakom, Lisice przestały być osadą niemiecką.

     Jako pamiątka po niemieckiej przeszłości, cmentarz ewangelicki nadal stoi na niewielkim wzgórzu w centrum Lisic. Otoczony murem ziemnym i wysokim żywopłotem z bzu, leży cichy i opuszczony w środku pola. Krzyż wznosi się bezszelestnie w środku pogody, już mocno pochylony. Opłakując dawno minione czasy, spogląda z góry na wioskę. Uroczysta cisza otacza Niemcy w tym poświęconym miejscu. Tylko z krzewów bzu wiatr sączy swoją tęskną melodię.

    Kto wie, jak szybko ostry lemiesz przejdzie nad tym świętym miejscem! Cały cmentarz porasta zielona trawa, ale liczne kopce nagrobne są nadal dobrze widoczne. Żadna kochająca ręka nie troszczy się o groby, bo żyjący jeszcze potomkowie są rozproszeni we wszystkich kierunkach. Umarli śpią w ciszy, oczekując wielkiego poranka zmartwychwstania.

    Wiele razy niemieccy osadnicy mogli przebywać w tym miejscu, oddając cześć swoim zmarłym.... A kiedy wszystko było już gotowe do emigracji, niektórzy może spieszyli tu jeszcze raz, aby uklęknąć na jednym z tych wzgórz i pożegnać się na zawsze.

"Odpoczywajcie dobrze, kości umarłych,

tutaj w cichej samotności!

Odpoczywajcie, dopóki nie pojawi się dzień,

Gdy Pan cię wezwie

Wezwą cię z tych grobów

Do radosnych powiewów nieba.

                    Friedrich H. Hiller.

Lisice – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kolskim, w gminie Dąbie. Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie łęczyckim województwa łęczyckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego. Wikipedia

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

                                            DER EV.-LUTH. FRIEDHOF ZU LISICE.

                                             VON OTTO LANGE, KARWOSIEKI.

    Wenn man von dem im Kreise Sierpc gelegenen katholischen Kirchdorfe Bożewo 1,5 km. nach Norden wandert, gelangt man in die Kolonie Lisice. Es ist dies eine freundliche Siedlung. Die schönen Gehöfte, die alle an einer Seite der Dorfstraße liegen, sind meist von hohen, alten Obstbäumen umrahmt. Alles gibt der Siedlung ein deutsches Gespräche, und der Durchreisende hat den Eindruck, daß  er durch eine deutsche Kolonie schreite. Lisice ist jedoch, eine ewangelische Familie ausgenommen, von Polen bewohnt. Die Gehöfte aber sind von deutschen Kolinisten erbaut worden. Auch die Obstbäume haben deutsche Ansiedler gepflantz, denn Lisice wurde von Deutschen gegründet und es war einst eine rein deutsche Kolonie. Zu stiller Zufriedenheit gingen die Siedler hier ihrem schwerem Tagewerk nach, bis eines Tages eine Auswanderungsluft viele von ihnen ergriff. Die Wirtschaften wurden an polnische Landwirte verkauft und die Kolonisten wanderten nach Wolhynien aus, wo sie eine neue Heimat fanden. Diese Auswanderung hatte auch zur Folge, daß die deutsche Kantoratschule in Lisice einging. Der letzte Lehrer diese Schule hieß Maliszewski. Es bleiben hier aber noch einige deutsche Kolonisten zurück, von denen einer die Lesegottesdienste abhielt. Als aber dann, außer eine Familie, auch die letzten Deutschen ihre Wirtschaften an Polen verkauften, hörte Lisice auf, eine deutsche Siedlung zu sein.

     Als Wahrzeichen deutscher Vergangenheit erhebt sich jedoch auch heute noch mitten in Lisice auf einer kleinen Anhöhe der evangelische Friedhof. Von einem Erdwall und einer hohen Fliederhecke umfäumt, liegt er mitten im Ackerfelde still und verlassen da. Stumm erhebt sich mitten auf dem Wetter schon stark geneigte Kreuz. Längst entschwundener Zeit nachtrauernd, schaut es auf das Dorf nieder. Feierliche Stille umfängt den Deutscher dieser geweihten Stätte. Nur im Fliederbusch säufelt der Wind seine wehmütige Melodie.

Wer weiß, wie bald schon wird über diesen heiligen Ort die scharfe Pflugschar hinweggehen! Zwar bedeckt grüner Rasen den ganzen Friedhof, doch kann man die vielen Grabhügel noch gut erkennen. Die gräber pflegt keine liebende Hand, denn die noch lebenden Nachkommen sind in allen himmelsrichtungen verstreut. Still schlummern die Toten dem Großen Auferstehungsmorgen engegen.

    Gar oft mögen einstmals die deutschen Siedler, Ihren Toten nachwienend, an dieser Stätte geweilt haben.... Und als dann schon alles zur Auswanderung bereits war, mag mancher noch einmal hierher geeilt sein, um an einem dieser Hügel niederzuknien und auf immer Abschied zu nehmen.

"Ruhet wohl, ihr Totenbeine,

hier in stiller Einsamkeit!

Ruhet, bis der Tag erscheine,

Da der Herr euch zu der Freund

Rufen wird aus diesen Grüften

Zu den frohen Himmelslüften.

        Friedrich H. Hiller.

Lisice ist ein Dorf in Polen, gelegen in der Woiwodschaft Großpolen, im Landkreis Kolsk, in der Gemeinde Dąbie. In der zweiten Hälfte des 16. Jahrhunderts befand sich im Kreis Łęczyca der Woiwodschaft Łęczyca ein Adelsdorf. In den Jahren 1975-1998 gehörte das Dorf verwaltungsmäßig zur Woiwodschaft Konińskie. Wikipedia